メニュー  → 生薬学術情報  → 
桂皮
桂皮
(けいひ)
桂皮
入手時名称:桂皮
撮影場所:富山大学 和漢医薬学総合研究所 民族薬物資料館
TMPW No.:4681
Cinnamomum cassia
植物名:Cinnamomum cassia
撮影場所:日本, 京都府
撮影日時:1989
撮影者:山路誠一

生薬別名 広南桂皮, 東興桂皮, ベトナム桂皮, 肉桂
生薬ラテン名 Cinnamomi Cortex
生薬英名 Cinnamon Bark
科名 クスノキ科 Lauraceae
基原 Cinnamomum cassia J.Presl (IPNI:77109079-1)
薬用部位 樹皮(若枝)
選品 広南桂皮は肉薄で、ベトナム桂皮は肉厚。内面の色が濃褐色~紫黒色で、辛くて良い芳香のあるものが良品 (文献Q1)。
主要成分 その他の脂肪族関連化合物 other aliphatic and related compounds
- Cassioside (C. verum)
- Cinnamoside (C. verum)

モノテルペノイド monoterpenoids
- Camphene (C. verum, C. sieboldii)
- Cineole (C. sieboldii)
- Citral (C. verum)
- Linalool (C. verum, C. sieboldii)
- Terpinen-4-ol (C. verum)
- l-Phellandrene (C. verum)
- α-Pinene (C. verum)
- β-Pinene (C. verum)

ジテルペノイド diterpenoids
- Anhydrocinnzeylanine (C. cassia)
- Anhydrocinnzeylanol (C. cassia)
- Cinncassiol A (C. cassia)
- Cinncassiol B (C. cassia)
- Cinncassiol C1 (C. cassia)
- Cinncassiol C2 (C. cassia)
- Cinncassiol C3 (C. cassia)
- Cinncassiol D1 (C. cassia)
- Cinncassiol D2 (C. cassia)
- Cinncassiol D3 (C. cassia)
- Cinncassiol D4 (C. cassia)
- Cinncassiol E (C. cassia)
- Cinnzeylanine (C. cassia, C. verum)
- Cinnzeylanol (C. cassia, C. verum)

フェニルプロパノイド phenylpropanoids
- Cinnamaldehyde (C. cassia, C. verum, C. sieboldii)
- Cinnamic acid (C. cassia)
- Cinnamyl acetate (C. cassia)
- Eugenol (C. verum)
- Phenylpropyl acetate (C. cassia)
- Salicyl aldehyde (C. cassia)

タンニン tannins
- Cinnamtannin A1
- Cinnamtannin I (C. cassia)
- Procyanidin B1 (C. verum)
- Procyanidin B2 (C. cassia, C. verum)
- Procyanidin B5 (C. cassia, C. verum)
- Procyanidin C1 (C. cassia)
- l-Epicatechin (C. cassia, C. verum)
薬理作用 鎮静,鎮痛(水エキス,精油:大量で痙攣 ).抗菌(精油:病原性糸状菌).眼瞼下垂,血圧降下,体温降下,呼吸促進,覚醒,胆汁分泌促進,ストレス性潰瘍抑制(ケイアルデヒド).発汗増強,局所麻酔(水エキス).
臨床応用 発汗,解熱,芳香性健胃,駆風薬として,頭痛,発熱,のぼせ,感冒,身体疼痛などに応用する.ケイヒ油はその他に,矯味,矯臭薬,食用香料としても用いられる.
頻用疾患 感冒, 神経痛, リウマチ, 慢性気管支炎, 月経不順, 無月経, 腹痛, 下痢, 身体が重だるい
含有方剤 安中散 , 安中散加茯苓 , 胃風湯 , 胃苓湯 , 茵蔯五苓散 , 烏頭桂枝湯 , 温経湯 , 黄耆桂枝五物湯 , 黄耆建中湯 , 黄耆別甲湯 , 黄連湯 , 葛根加朮附湯 , 葛根加半夏湯 , 葛根湯 , 葛根湯加川芎辛夷 , 栝楼薤白湯 , 栝楼桂枝湯 , 甘草附子湯 , 帰耆建中湯 , 芎帰調血飲第一加減 , 九味檳榔湯 , 桂姜棗草黄辛附湯 , 桂枝越婢湯 , 桂枝加黄耆湯 , 桂枝加葛根湯 , 桂枝加桂湯 , 桂枝加厚朴杏仁湯 , 桂枝加芍薬生姜人参湯 , 桂枝加芍薬大黄湯 , 桂枝加芍薬湯 , 桂枝加朮附湯 , 桂枝加附子湯 , 桂枝加竜骨牡蛎湯 , 桂枝加苓朮附湯 , 桂枝甘草湯 , 桂枝甘草竜骨牡蛎湯 , 桂枝去芍薬加蜀漆竜骨牡蛎湯 , 桂枝去芍薬湯 , 桂枝芍薬知母湯 , 桂枝湯 , 桂枝二越婢一湯 , 桂枝二越婢一湯加朮附 , 桂枝人参湯 , 桂枝茯苓丸 , 桂枝茯苓丸料加薏苡仁 , 桂枝附子湯 , 桂麻各半湯 , 堅中湯 , 甲字湯 , 厚朴七物湯 , 牛膝散 , 五積散 , 牛車腎気丸 , 五苓散 , 柴葛解肌湯 , 柴葛湯加川芎辛夷 , 柴胡加竜骨牡蛎湯 , 柴胡桂枝乾姜湯 , 柴胡桂枝湯 , 柴苓湯 , 炙甘草湯 , 小建中湯 , 小青竜湯 , 小青竜湯加杏仁石膏 , 小青竜湯加石膏 , 小続命湯 , 椒梅湯 , 神仙太乙膏 , 十全大補湯 , 十六味流気飲 , 折衝飲 , 千金内托散 , 蘇子降気湯 , 増損木防已湯 , 続命湯 , 大青竜湯 , 中建中湯 , 丁香柿蒂湯 , 治打撲一方 , 定悸飲 , 桃核承気湯 , 当帰建中湯 , 当帰四逆加呉茱萸生姜湯 , 当帰四逆湯 , 当帰湯 , 独活葛根湯 , 独活湯 , 女神散 , 人参養栄湯 , 八味地黄丸 , 八味疝気方 , 半夏散及湯 , 白虎加桂枝湯 , 茯苓甘草湯 , 茯苓沢瀉湯 , 分心気飲 , 変製心気飲 , 補肺湯 , 奔豚湯(肘後方) , 防已茯苓湯 , 麻黄加朮湯 , 麻黄湯 , 明朗飲 , 木防已去石膏加茯苓芒硝湯 , 木防已湯 , 薏苡仁湯 , 良枳湯 , 苓桂甘棗湯 , 苓桂朮甘湯 , 苓桂味甘湯 , 連珠飲
帰経 心, 肺, 膀胱
辛, 甘
神農本草経 上品
中医分類 解表薬 (温裏薬)
薬能 補火助陽,引火帰源,散寒止痛,活血通経.陽痿,宮冷,腰膝冷痛,腎虚作喘,陽虚眩暈,目赤咽痛,心腹冷痛,虚寒吐瀉,寒疝,奔豚,経閉,痛経に用いる.
薬徴 衝逆を主治する也。傍ら,奔豚,頭痛,発熱,悪風,汗出で,身痛むを治す。
備考 第十八改正日本薬局方収載品.
中国では C. cassia の樹皮を「肉桂」(rougui),嫩枝を「桂枝」(guizhi)と称し,薬効を異にする.肉桂は温裏薬(伝統医学的薬効を参照),桂枝は辛温解表薬で薬効は次のとおり:発汗解肌,温通経脈,助陽化気,平冲降気.風寒感冒,腹(胃)部冷痛,血寒経閉,関節痺痛,痰飮,水腫、心悸,奔豚に応用する.日本における用法は「桂枝」に近い.「セイロン桂皮」は,C. verum J.S. Presl の幹皮で,Cinnamon Bark と称され,香辛料として世界的に有名である.「タイ桂皮」は,C. iners Reinw. ex Blume,「ジャワ桂皮」は,C. burmanni Blume に由来するものとされる.日本産の「肉桂(にっけい)」と称されるものは C. sieboldii Meissn ニッケイの根皮である.
外部リンク: 民族薬物DB, KNApSAcK, metabolomics.jp, KampoDB
参考文献 選品
Q1) 難波 恒雄, 津田 喜典 編: 生薬学概論 (改訂第3版), 南江堂, 東京, 1998.

主要成分
C1) 和漢薬百科図鑑 Vol. II, pp. 140-142.
C2) 生薬学概論, pp. 308-309.
遺伝子領域
Gene Region
Nuclear Chloroplast Mitochondria
基原 5Ss 18S ITS1 5.8S ITS2 26S others trnH-psbA matK trnK trnK-rps16 trnT-L trnL trnL-F rbcL rpoC1 ndhF others
Cinnamomum cassia Nees ex Blume (IPNI:463346-1)